domingo, 10 de xullo de 2011

fin de curso

 
Hai xa uns días que rematou este curso e aínda non fún quen de pechar (temporalmente) o blog. Pásame,  aínda que sexan polas vacacións, que todos estábamos necesitando,  que non me gustan as despedidas. As despedidas sempre me pareceron unha ruptura: dun proceso, dunha amizade , de cambio de nenos  xa que os de 5 anos pasarán a primaria e entrarán 75 pequeniños máis... E este curso máis, xa que marchan moitas compañeiras e compañeiros, para outros coles ou por xubilarse despois de toda unha vida adicada ao ensino... Afortunadamente os nenos teñen unha sensación do tempo diferente da nosa: non se despiden, porque "mañán" é un tempo que nunca chega... para eles sempre é hoxe, agora , este momento, e son afortunados porque son capaces de disfrutalo sin pensar no que virá despois, sin programarse nin organizarse... A maioría dos adultos queren o contrario: saber sempre o tempo de que dispoñemos para cada cousa, ter todo programado e listo...por eso cando un neno dí eso de "abúrrome", dispáransenos tódalas alarmas... É certo que é un drama (pero non o que pensamos) e deseguido buscamos actividades que o teñan ocupado, e organizámoslle todo para que non lle dé tempo a pensar eso de "abúrrome": como consecuencia non lles deixamos tempo "verdadeiramente libre". E, sin embargo, dese tempo propio, libre e só seu, é de onde nace a creatividade, a espontaneidade, o libre albedrío, o que fará que sexan persoas diferentes,  exclusivas e  únicas.  E moitas veces as propias condicións da escola fan que os pequenos teñan que funcionar dun xeito que vai contra a súa natureza : non lles podemos pedir aos nenos que estén 5 horas sentados "traballando", hai outras maneiras de formarse e conseguir que sexan persoas boas e educadas. Non todo o que precisan está nos libros, aínda que os libros sexan parte da súa vida; teñen que ler, é certo, pero sobre todo teñen que "querer"  ler, teñen que desexalo,  teñen que amar a lectura, teñen que apreciar os libros como o que són , fonte de cultura e saber, transmisores de sentimentos e de información, o noso patrimonio, o que nos fai seres intelixentes.
Aos mestres pídesenos que transmitamos cantos máis coñecementos mellor, e que o fagamos de xeito riguroso, programado, organizado, cuantificado... e a ser posible canto antes. Penso, como moitos dos meus compañeiros e compañeiras, que o que temos que transmitir e sobre todo "o desexo de aprender", a necesidade de facer preguntas, e de querer averiguar o porque das cousas e a capacidade de apreciar e querer o que nos rodea. Temos que facer que teñan dubidas, porque as dubidas farán que sexan curiosos, os problemas que lles plantexemos, farán que loiten por buscarles solución. Se sempre lles damos a solución, non precisarán esforzarse por buscala, non verán a necesidade de esforzarse:  se o teñen todo feito, para qué van precisar facelo por si mesmos?. Se llo damos todo pensado, para qué van precisar pensar por si mesmos?.  Traballando coma mestre, moitas veces aprendes cousas dos nenos e a parte que máis me gusta e esa  fase de curiosidade na que nacen todas as preguntas: porque? como? Cando? Onde? Esas inagotables , incansables e tamén agotadoras preguntas que ás veces non che dá tempo a respostar  ¡cando chas fan os 25 á vez!. Esa etapa é maravillosa porque é a que fai que o ser humano avance, pense, cree … Esas preguntas  son as que fixeron posible tódolos logros do ser humano e sempre houbo un membro na tribo que pensaba diferente , que atopaba novos camiños, novos xeitos de facer as cousas, ou o que empezou un día a pintar nas covas para transmitir coñecementos ao resto… Para qué valía pintar no fondo das covas?, para qué valían as primeiras cancións?, para qué se pintaban  e  decoraban?, por qué cruzaron o primeiro río…? A curiosidade foi a que fixo avanzar á humanidade e agora polas propias circunstancias da nosa sociedade, das prisas, do tempo limitado organizado e tasado, é triste ver que non lles deixamos tempo a desenvolver todo o seu potencial e curiosidade,  a súa creatividade…
Por todo eso, na escola, ao mesmo tempo que intentamos que adquiran coñecementos , intentamos transmitirlles o respeto polas cousas que os rodean, polo coñecemento, polo traballo e  polos demais. Penso e espero telo feito así ,que é importante o que vai de cabeza a cabeza, pero é moito máis importante o que vai de corazón a corazón… e eso non está nunha ficha.  Penso que ademáis hai na escola una componente de soños e ilusións que non se pode poner nas múltiples programacións, miles de plantillas  e moreas de obxectivos que temos que entregar e que non se poden avaliar nin meter en PECS, PCCS, PXAS nin na memoria final de cada curso.
 O “material” co que traballamos é un material delicado, sensible, incluso atreveríame a decir “radiactivo”, xa que irradia sentimentos, emocións e afectos, moitas veces con alto risco de explosión…
   E agora, despois desta “despedida” tan formal, que non quería ser tal cousa, porque xa vos dixen que non me gustan, quero compartir con vós o que dixeron sobre o ensino un escritor romano (hai case 2000 anos), un político francés, un actor, un educador e teórico brasileño, un presidente americano… e un neno da clase despois de explicarme una cousa (e a viñeta é de Francesco Tonucci, un pedagogo italiano do que, para ver algunhas cousas de xeito "algo diferente e irónico" vos recomendo o libro "Con ollos de neno"):

"Se queres aprender, ensina". Cicerón
"A natureza puxo nas nosas mentes un insaciable desexo de ver a verdade". Cicerón
"A educación é un factor indispensable para que a humanidade poida conseguir os ideais de paz, liberdade e xustiza social". Jacques Delors
"A educación é a vacina contra a violencia". Edward James Olmos
"A educación necesita tanto de formación técnica, científica e profesional como de soños e utopía". "É preciso reinventar o mundo e a educación é indispensable en esa reinvención" . Paulo Freire
"Dime e esquézoo, ensíname e recórdoo, involúcrame e apréndoo". Benjamin Franklin
"Penseino eu... na miña cabeza". Miguel

       Así que agora só me queda desexarvos que pasedes un bó verán e
¡vémonos en setembro!
Bicos